Jak uregulować kontakty z dzieckiem? Przepisy i procedury.
Rozwód pomiędzy małżonkami często powoduje konieczność uregulowania kontaktów z dzieckiem. Niemniej nie są to jedyne przypadki. Uregulowanie kontaktów z dzieckiem może nastąpić również w przypadku braku związku małżeńskiego rodziców dziecka. Bez względu na władzę rodzicielską, dzieci mają prawo i obowiązek utrzymywania kontaktów z każdym z rodziców. Prawo do kontaktów nie jest tożsame z władzą rodzicielską. Prawo i obowiązek wykonywania kontaktów są niezależne od władzy rodzicielskiej.
Przepisy prawne wskazują, że kontakty z dzieckiem wiążą się przede wszystkim z możliwością przebywania z dzieckiem (np. odwiedziny, spotkania) lub bezpośrednim komunikowaniem się, korespondowaniem czy prowadzeniem komunikacji na odległość. Kontakty rodzica z dzieckiem to osobista styczność, która polega na wspólnym spędzaniu czasu, tworzeniu i rozwijaniu emocjonalnej więzi. Jeśli dziecko mieszka z jednym rodzicem, obie strony powinny dążyć do rozsądnych rozwiązań kierując się dobrem dziecka oraz racjonalnością. Oczywiście, w przypadku sporów lub nieporozumień między rodzicami co do sposobu wykonywania kontaktów z dzieckiem, kwestię tę rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Procedury i zasady regulacji kontaktów z dzieckiem
Uregulowanie kontaktów z dzieckiem pomiędzy rozwiedzionymi rodzicami w polskim prawie jest oparte na przepisach prawa rodzinnego i opiekuńczego. Rozstrzygnięcia w tym zakresie wydaje sąd rodzinny. Główne zasady regulacji kontaktów z dzieckiem w Polsce to:
Interes dziecka.
Najważniejszym kryterium przy ustalaniu kontaktów z dzieckiem jest jego najlepszy interes. Sąd zawsze bierze pod uwagę dobro dziecka jako priorytetowe kryterium.
Współdecydowanie.
W Polsce obowiązuje zasada, że rodzice rozwiedzeni powinni wspólnie podejmować istotne decyzje dotyczące dziecka, takie jak kwestie edukacji, zdrowia i wychowania.
Porozumienie.
Jeśli jest to możliwe, rodzice powinni dążyć do porozumienia w sprawie kontaktów z dzieckiem. Wspólne ustalenia i porozumienia są preferowane przez sąd.
Sądowy nakaz.
Jeśli rodzice nie są w stanie porozumieć się co do kontaktów z dzieckiem, sąd może wydać orzeczenie w tej sprawie. Wówczas ustala on terminy i warunki, według których dziecko będzie miało kontakt z każdym z rodziców.
Mediacje.
W wielu przypadkach sąd może zalecić rodzicom skorzystanie z mediacji rodzicielskich, które pomagają rozwiązać spory dotyczące kontaktów z dzieckiem.
Zmiana ustaleń.
Jeśli okoliczności ulegają zmianie, rodzice mogą starać się o zmianę ustaleń dotyczących kontaktów z dzieckiem. Sąd może dokonać zmiany, jeśli uzna to za słuszne.
Egzekwowanie orzeczeń.
Orzeczenia sądu dotyczące kontaktów z dzieckiem muszą być przestrzegane przez obie strony, a ich naruszenie może skutkować sankcjami prawnymi.
Ostateczne zasady regulacji kontaktów z dzieckiem mogą być dostosowywane do konkretnej sytuacji rodzinnej i potrzeb dziecka. Jest to zazwyczaj rozstrzygane indywidualnie przez sąd rodzinny, który bierze pod uwagę wszystkie istotne okoliczności. Ważne jest, aby obie strony – rodzice – dążyły do współpracy i przede wszystkim działały z myślą o dobru dziecka.
Wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem
Konieczność uregulowania kontaktów jednego z rodziców z dzieckiem jest zazwyczaj wymagana w sytuacji, gdy rodzic ten nie mieszka na stałe z dzieckiem a rodzice nie mogą dojść do porozumienia w kwestii wykonywania kontaktów. W takich sytuacjach, sprawami o uregulowanie kontaktów zajmuje się sąd opiekuńczy do którego zainteresowany rodzic składa wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem. Oczywiście uregulowanie kontaktów z dzieckiem może nastąpić również w innej formie np. w treści wyroku rozwodowego lub ugody zawartej przed sądem lub mediatorem, niemniej najczęstszą formą jest postępowanie na wniosek zainteresowanego.
Sąd po rozpatrzeniu stanowisk uczestników postępowania oraz zebranego materiału dowodowego, rozstrzyga o sposobie wykonywania kontaktów rodzica z dzieckiem poprzez szczegółowe wskazanie terminów i sposobu realizacji kontaktów rodzica z dzieckiem.
Ograniczenie kontaktów z dzieckiem przez sąd opiekuńczy
W tym miejscu warto wskazać, że sąd opiekuńczy może również całkowicie lub częściowo ograniczyć rodzicowi lub rodzicom kontakty z dzieckiem, kierując się zasadą dobra dziecka. Ograniczenie przez sąd opiekuńczy kontaktów z dzieckiem to przede wszystkim:
- zakaz spotykania się z dzieckiem
- zakaz zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu
- zezwolenie na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd
- ograniczenie kontaktu do określonych sposobów porozumiewania się na odległość
- zakaz porozumiewania się na odległość.
Przed wydaniem postanowienia, w trakcie postępowania może zostać również przeprowadzona opinia biegłych z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów. Po zasięgnięciu opinii i przeprowadzaniu dowodów, sąd opiekuńczy przy orzekaniu w sprawie o kontakty może dodatkowo zobowiązać rodziców np. na terapię rodzinną. Każdorazowo jest to oczywiście związane z daną sytuacją rodzinną oraz predyspozycjami wychowawczymi rodziców.
Przesłanki ograniczenia kontaktów rodzica z dzieckiem
Ograniczenie kontaktów jednego z rodziców z dzieckiem w prawie polskim może zostać nałożone przez sąd w określonych sytuacjach. Stanie się tak gdy Sąd uzna to za niezbędne do ochrony dobra dziecka. Przesłanki, które mogą skutkować ograniczeniem kontaktów rodzica z dzieckiem w Polsce wskazujemy poniżej.
Niezgodność z interesem dziecka.
Główną przesłanką dla nałożenia ograniczeń jest niezgodność działań rodzica z interesem dziecka. Sąd ocenia, czy działania rodzica mogą zaszkodzić dziecku fizycznie lub psychicznie, czy też w inny sposób wpłynąć negatywnie na jego dobro.
Przemoc domowa lub znęcanie się nad dzieckiem.
Jeśli jeden z rodziców stosuje przemoc wobec dziecka lub nadużywa uprawnień rodzicielskich, sąd może nałożyć ograniczenia w celu ochrony dziecka. Może to obejmować zakaz zbliżania się do dziecka, nakaz udziału w programach leczenia czy terapii, itp.
Uzależnienia.
Jeśli jeden z rodziców ma problemy z alkoholem, narkotykami lub innymi substancjami uzależniającymi, a to wpływa negatywnie na jego zdolność do opieki nad dzieckiem, sąd może nałożyć ograniczenia w kontaktach.
Inne zachowania szkodliwe dla dziecka.
Sąd może również rozważyć nałożenie ograniczeń w kontaktach, jeśli jeden z rodziców prowadzi zachowania szkodliwe dla dziecka, takie jak załatwianie prywatnych sporów poprzez dziecko, deprecjonowanie drugiego rodzica przed dzieckiem, bądź utrudnianie kontaktów z drugim rodzicem.
Bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne dziecka.
Ostatecznym celem sądowego orzeczenia jest zawsze ochrona bezpieczeństwa i dobra dziecka. Jeśli sąd uznaje, że kontakt z jednym z rodziców stanowi ryzyko dla dziecka, może wprowadzić ograniczenia w kontaktach z tym rodzicem.
Sąd zawsze bierze pod uwagę indywidualne okoliczności każdej sprawy, a jego decyzje dotyczące ograniczenia kontaktów rodzica z dzieckiem są oparte na najlepszym interesie dziecka oraz na zasadzie proporcjonalności. Ostateczna decyzja zależy od konkretnej sytuacji i dowodów przedstawionych w danym przypadku.
Przed wydaniem postanowienia, w trakcie postępowania może zostać również przeprowadzona opinia biegłych z Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów. Po zasięgnięciu opinii i przeprowadzaniu dowodów, sąd opiekuńczy przy orzekaniu w sprawie o kontakty może dodatkowo zobowiązać rodziców np. na terapię rodzinną. Każdorazowo jest to oczywiście związane z daną sytuacją rodzinną oraz predyspozycjami wychowawczymi rodziców.
Podsumowanie
Podsumowując, prawo do kontaktów z dzieckiem jest niezależne od władzy rodzicielskiej i dziecko ma prawo do kontaktu z każdym z rodziców. W przypadku wykonywania kontaktów oraz sposobu ich określenia należy kierować się przede wszystkim dobrem małoletniego.
Wierzymy, że dobro dziecka zawsze powinno być najważniejsze, i dążymy do znalezienia rozwiązań, które służą jego najlepszemu interesowi. Nasz zespół adwokatów ma doświadczenie w pracy nad sprawami rodzinno-prawnymi i jest gotów służyć pomocą w Państwa konkretnej sytuacji.
Jeśli potrzebujecie Państwo wsparcia w uregulowaniu kontaktów z dzieckiem, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią. Możecie skontaktować się z nami telefonicznie pod numerem 536 044 900 lub poprzez e-mail: biuro@kancelariarylski.pl Jesteśmy dostępni, aby umówić się na konsultację i omówić Państwa sytuację. Działamy w trosce o Państwa i dobro Waszych dzieci. Oczekujemy na Wasz kontakt i jesteśmy gotowi służyć pomocą w uregulowaniu kwestii kontaktów z dzieckiem.